More languages
More actions
سوسیالیسم گونهای روش تولید[۱] و دورهٔ گذار[۲] میان دو روش تولید دیگر، سرمایهداری و کمونیسم، است که با مدیریت کارگران بر توان تولید که به دارایی عمومی تبدیل شده و از راه سلب مالکیت از بورژوازی با بهکارگیری خودکامگی کارپیشگان به دست میآید شناخته میشود. اقتصاد برنامهریزیشده، نبود انگیزهٔ سود و اشتراکیسازی پایه و بنیادهای اقتصاد سوسیالیستی به شمار میروند.
تعریف سوسیالیستی علمی این عبارت، بهگونهای که مارکسیستلنینیستها آن را به کار میگیرند، به مرحلهٔ خاصی از تاریخ، بهاختصاص حالت گذار میان روشهای تولید سرمایهداری و کمونیسم گفته میشود (که ازاینرو بهعنوان «مرحلهٔ آغازین کمونیسم» یا «مرحلهٔ پایهای کمونیسم» نیز شناخته میشود. بااینهمه، معمولاً به اندازهای متفاوت دانسته میشود که بتوان آن را روش تولیدی جدا از کمونیسم شمرد).[۳] بااینحال، اصطلاح «سوسیالیسم» بیشتر زمانها در گفتمانهای بزرگ چپگرایانه بهاشتباه برای وصف فواید عامه، برنامههای رفاهی و یا برنامهریزی اقتصادی در مقیاس کوچک که کشورهای سرمایهدار به کار میبندند استفاده میشود.
از نخستین آزمایشهای موفق در توسعهٔ علمی اقتصاد سوسیالیستی میتوان از اتحاد شوروی نام برد که در اواخر دههٔ ۱۹۲۰ توان تولید را به دارایی اجتماعی تبدیل کرد، زمینها و صنعت کشاورزی را از زمینداران خصوصی مصادره کرده و آنها را دارایی دولت ساخت.
سوسیالیسم را میتوان در شعار «از هرکس به اندازهٔ توان او، به هرکس به اندازهٔ کارش» خلاصه کرد.