مارکسیسم-لنینیسم چهارچوبی ایدئولوژیک است که از استفاده ی تئوری های مارکس در رویه انقلابی توسط ولادیمیر لنین و حزب کمونیست اتحاد شوروی منشاء می گیرد. این مرام بنیان گذاری شده بر ماده‌باوری دیالکتیکی، ماده‌باوری تاریخی و اقتصاد سیاسی مارکسیستی علاوه بر دیدگاه لنینیستی از استعمار و امپریالیسم است.
پس از موفقیت انقلاب 1917 روسیه و بنیان گذاری جماهیر شوروی در سال 1922، بسیاری از احزاب کمونیستی از اقصی نقاط دنیا مارکسیسم-لنینیسم را به عنوان ایدئولوژی سیاسی اصلی خود اتخاذ کردند. من جمله انقلاب هایی که با چهارچوب مارکسیست-لنینیستی به ثمر رسیده اند انقلاب های کره، ویتنام، کوبا، لائوس و چین و همینطور برخی دیگر از جنبش های انقلابی، استقلال طلب و ملی گرایانه در آفریقا و آسیا می باشند.
امروزه مارکسیسم-لنینیسم یکی از پایه های احزاب کمونیست در کشور های سوسیالیست فعلی از جمله چین، کوبا، کره، لائوس و ویتنام می باشند. این ایدئولوژی بسیاری از احزاب کمونیستی است که در حال مبارزه ی طبقاتی اند.
توسعه
خاستگاه عبارت
در دهه ی 1920 عبارت مارکسیسم-لنینیسم برای اولین بار توسط جوزف استالین بر اساس تلفیق تئوری مارکسیست و خط فکری لنینیستی تعریف شد.
لنین هیچگاه از عبات "لنینیسم" یا "مارکسیسم-لنینیسم" استفاده نکرد. لیکلن ایده های او که با توسعه دادن بر پایه های تئوری های کلاسیک مارکسیستی شکل گرفته بود، توسط بولشاویک ها و بسیاری کمونیست ها پس از ایشان به عنوان پیشرفتی چشمگیر تلقی شد.
متون اولیه
متون اصلی که مارکسیسم-لنینیسم را تأسیس میکنند نوشته های استالین در (1924) مبانی لنینیسم و Concerning Questions of Leninism (1926) هستند که مهمترین بخش های مجموعه ی مسائل لنینیسم را تشکیل می دهند. این مجموعه ی نوشته توسط استالین بطور تقریباً کامل مارکسیسم و لنینیسم را تلفیق میکند. همینطور تاریخ حزب کمونیست اتحاد شوروی بلشویکی که توسط کمیسیون کمیته ی مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی در سال 1938 تنظیم شد.[۱]
خصوصیات
مادی گرایی تاریخی و دیالکتیکی
بنگرید به مقاله اصلی: مادی گرایی دیالکتیکی
به موجب ایدئولوژی مارکسیستی بودن، مارکسیسم-لنینیسم با پایه های مادی گرایی دیالکتیکی مارکسیسم تطابق دارد. مادی گرایی دیالکتیکی یکی از اصولی ترین ابزار بررسی در مارکسیسم هست و به همین خاطر از بخش های بنیادین مارکسیسم-لنینیسم محسوب می شود.
نقد امپریالیسم
بنگرید به مقاله اصلی: امپریالیسم
امپریالیسم یا نظام سلطه گری با توجه به توصیف لنین، بالاترین مرحله ی نظام سرمایه داری می باشد[۲] که سلطه گری بر اقتصاد را توسط انحصارگرایی و صدور سرمایه به عنوان مهمترین اصول استثمار و انباشتگی از جانب کشور های سرمایه دار پیشتاز در دست می گیرد. نظام سلطه گری از دیدگاه لنینیستی منحصر به دوران سرمایه داری می باشد.
نظام سلطه گری باعث رقابت بی رحمانه ای بین کشوران پیشتاز سرمایه داری برای افزایش مستعمرات و حوزه های تحت نفوذ خود می شود که در نهایت به جنگ های سلطه گرانه ختم می گردد. (برای مثال جنگ جهانی اول که لنین آن را شاهد بود)
اصول سازماندهی حزبی
بنگرید به مقاله اصلی: دموکراسی مرکزمحور
احزاب مارکسیست-لنینیستی اصولا پیرو قاعده ی دموکراسی مرکزمحور هستند. این قاعده به معنای گفتگوی آزاد و توسعه ی دموکراتیک درون حزبی سیاست های حزب توسط کمیته ها و رهبران منتخب حزب است که در آن واحد پیروی مطلق اعضای حزب پس از تایید سیاست های حزبی را می طلبد.
استراتژی و تاکتیک های انقلاب
بنگرید به مقاله اصلی: انقلاب
مارکسیست-لنینیست ها بر این عقیده اند که انقلاب های موفق تنها با عناصر خودجوش مردمی به نتیجه نمی رسند و نیاز به حزب پیشتاز دارند که با راهنمایی علمی و نظری در جنبش انقلابی به همراه رهبری تدبیرانه این جریان را به ثمره برساند. حزب پیشتاز (حزب کمونیست) متشکل از انقلابیونی تمام وقت می باشد که مخزنی از دانش و تجربه ی انقلابی هستند.
دیکتاتوری کارپیشگان در تئوری و در عمل
بنگرید به مقاله اصلی: دیکتاتوری کارپیشگان
مارکسیست-لنینیست ها پیرو الگوی دو مرحله ای کمونیسم هستند. مرحله ی پایه ای یا همان "سوسیالیسم" که وهله ای است انتقالی بین نظام سرمایه داری و مرحله ی عالی کمونیسم که در آن، پول و بقیه ی ویژگی های مخصوص سرمایه داری دیگر وجود ندارند. در مرحله ی پایه ای هنوز نیاز به دولتی، که توسط کارپیشگان اداره میشود، وجود دارد تا از انقلاب در مقابل عناصر ضد انقلابی دفاع کرده و جامعه را با راهنمایی خود از کردار سرمایه داری محور دور کرده و به سوی همکاری و "انجمن آزاد تولیدکنندگان" سوق دهند که تعیین کننده ی مرحله ی عالی کمونیسم می باشند. مرحله ی پایه ای را دیکتاتوری کارپیشگان نیز می نامند.
باور بر نیاز وجود دیکتاتوری کارپیشگان، مارکسیسم لنینیسم را از گرایش های آنارشیستی برخی از تئوری های رهایی اجتماعی متمایز میکند.
طبقه بندی
مارکسیسم لنینیسم به طور کلی احزابی را شامل میشود که انقلاب 1917 روسیه را بنیادین در نظر میگیرند در حالی که بقیه ی تشکیلات سوسیالیستی معمولاً فرصت طلبانه بوده و انقلاب روسیه را نمی پذیرند. بخشی از تشکیلات بدین ترتیب هستند: سوسیالیسم آنارشیست، کمونیسم اروپایی، آسترومارکسیسم، برنشتاینیسم، سندیکالیسم، دی لئونیسم و سوسیال دموکراسی.
مقاله های مرتبط
منابع
- ↑ Ferenc Feher (1991), "Soviet Marxism", in Tom Bottomore, A Dictionary of Marxist Thought . (Anti-Soviet but informative).
- ↑ Imperialism, the highest stage of capitalism