مارکسیسم-لنینیسم: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۳۹

تصویر نشان دهنده ی کارل مارکس، فریدریش انگلس و ولادیمیر لنین به عنوان بنیان گذاران اصلی مارکسیسم-لنینیسم

مارکسیسم-لنینیسم چهارچوبی ایدئولوژیک است که از استفاده ی تئوری های مارکس در رویه انقلابی توسط ولادیمیر لنین و حزب کمونیست اتحاد شوروی منشاء می گیرد. این مرام بنیان گذاری شده بر ماده‌باوری دیالکتیکی، ماده‌باوری تاریخی و اقتصاد سیاسی مارکسیستی علاوه بر دیدگاه لنینیستی از استعمار و امپریالیسم است.

پس از موفقیت انقلاب 1917 روسیه و بنیان گذاری جماهیر شوروی در سال 1922، بسیاری از احزاب کمونیستی از اقصی نقاط دنیا مارکسیسم-لنینیسم را به عنوان ایدئولوژی سیاسی اصلی خود اتخاذ کردند. من جمله انقلاب هایی که با چهارچوب مارکسیست-لنینیستی به ثمر رسیده اند انقلاب های کره، ویتنام، کوبا، لائوس و چین و همینطور برخی دیگر از جنبش های انقلابی، استقلال طلب و ملی گرایانه در آفریقا و آسیا می باشند.

امروزه مارکسیسم-لنینیسم یکی از پایه های احزاب کمونیست در کشور های سوسیالیست فعلی از جمله چین، کوبا، کره، لائوس و ویتنام می باشند. این ایدئولوژی بسیاری از احزاب کمونیستی است که در حال مبارزه ی طبقاتی اند.

توسعه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خاستگاه عبارت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در دهه ی 1920 عبارت مارکسیسم-لنینیسم برای اولین بار توسط جوزف استالین بر اساس تلفیق تئوری مارکسیست و خط فکری لنینیستی تعریف شد.

لنین هیچگاه از عبات "لنینیسم" یا "مارکسیسم-لنینیسم" استفاده نکرد. لیکلن ایده های او که با توسعه دادن بر پایه های تئوری های کلاسیک مارکسیستی شکل گرفته بود، توسط بولشاویک ها و بسیاری کمونیست ها پس از ایشان به عنوان پیشرفتی چشمگیر تلقی شد.

متون اولیه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

متون اصلی که مارکسیسم-لنینیسم را تأسیس میکنند نوشته های استالین در (1924) مبانی لنینیسم و Concerning Questions of Leninism (1926) هستند که مهمترین بخش های مجموعه ی مسائل لنینیسم را تشکیل می دهند. این مجموعه ی نوشته توسط استالین بطور تقریباً کامل مارکسیسم و لنینیسم را تلفیق میکند. همینطور تاریخ حزب کمونیست اتحاد شوروی بلشویکی که توسط کمیسیون کمیته ی مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی در سال 1938 تنظیم شد.^[۱]

خصوصیات[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مادی گرایی تاریخی و دیالکتیکی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنگرید به مقاله اصلی: مادی گرایی دیالکتیکی

به موجب ایدئولوژی مارکسیستی بودن، مارکسیسم-لنینیسم با پایه های مادی گرایی دیالکتیکی مارکسیسم تطابق دارد. مادی گرایی دیالکتیکی یکی از اصولی ترین ابزار بررسی در مارکسیسم هست و به همین خاطر از بخش های بنیادین مارکسیسم-لنینیسم محسوب می شود.

نقد امپریالیسم[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنگرید به مقاله اصلی: امپریالیسم

امپریالیسم یا نظام سلطه گری با توجه به توصیف لنین، بالاترین مرحله ی نظام سرمایه داری می باشد^[۲] که سلطه گری بر اقتصاد را توسط انحصارگرایی و صدور سرمایه به عنوان مهمترین اصول استثمار و انباشتگی از جانب کشور های سرمایه دار پیشتاز در دست می گیرد. نظام سلطه گری از دیدگاه لنینیستی منحصر به دوران سرمایه داری می باشد.

نظام سلطه گری باعث رقابت بی رحمانه ای بین کشوران پیشتاز سرمایه داری برای افزایش مستعمرات و حوزه های تحت نفوذ خود می شود که در نهایت به جنگ های سلطه گرانه ختم می گردد. (برای مثال جنگ جهانی اول که لنین آن را شاهد بود)

اصول سازماندهی حزبی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنگرید به مقاله اصلی: دموکراسی مرکزمحور

احزاب مارکسیست-لنینیستی اصولا پیرو قاعده ی دموکراسی مرکزمحور هستند. این قاعده به معنای گفتگوی آزاد و توسعه ی دموکراتیک درون حزبی سیاست های حزب توسط کمیته ها و رهبران منتخب حزب است که در آن واحد پیروی مطلق اعضای حزب پس از تایید سیاست های حزبی را می طلبد.

استراتژی و تاکتیک های انقلاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنگرید به مقاله اصلی: انقلاب

مارکسیست-لنینیست ها بر این عقیده اند که انقلاب های موفق تنها با عناصر خودجوش مردمی به نتیجه نمی رسند و نیاز به حزب پیشتاز دارند که با راهنمایی علمی و نظری در جنبش انقلابی به همراه رهبری تدبیرانه این جریان را به ثمره برساند. حزب پیشتاز (حزب کمونیست) متشکل از انقلابیونی تمام وقت می باشد که مخزنی از دانش و تجربه ی انقلابی هستند.

دیکتاتوری کارپیشگان در تئوری و در عمل[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنگرید به مقاله اصلی: دیکتاتوری کارپیشگان

مارکسیست-لنینیست ها پیرو الگوی دو مرحله ای کمونیسم هستند. مرحله ی پایه ای یا همان "سوسیالیسم" که وهله ای است انتقالی بین نظام سرمایه داری و مرحله ی عالی کمونیسم که در آن، پول و بقیه ی ویژگی های مخصوص سرمایه داری دیگر وجود ندارند. در مرحله ی پایه ای هنوز نیاز به دولتی، که توسط کارپیشگان اداره میشود، وجود دارد تا از انقلاب در مقابل عناصر ضد انقلابی دفاع کرده و جامعه را با راهنمایی خود از کردار سرمایه داری محور دور کرده و به سوی همکاری و "انجمن آزاد تولیدکنندگان" سوق دهند که تعیین کننده ی مرحله ی عالی کمونیسم می باشند. مرحله ی پایه ای را دیکتاتوری کارپیشگان نیز می نامند.

باور بر نیاز وجود دیکتاتوری کارپیشگان، مارکسیسم لنینیسم را از گرایش های آنارشیستی برخی از تئوری های رهایی اجتماعی متمایز میکند.

طبقه بندی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مارکسیسم لنینیسم به طور کلی احزابی را شامل میشود که انقلاب 1917 روسیه را بنیادین در نظر میگیرند در حالی که بقیه ی تشکیلات سوسیالیستی معمولاً فرصت طلبانه بوده و انقلاب روسیه را نمی پذیرند. بخشی از تشکیلات بدین ترتیب هستند: سوسیالیسم آنارشیست، کمونیسم اروپایی، آسترومارکسیسم، برنشتاینیسم، سندیکالیسم، دی لئونیسم و سوسیال دموکراسی.

مقاله های مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

↑ Ferenc Feher (1991), "Soviet Marxism", in Tom Bottomore, A Dictionary of Marxist Thought . (Anti-Soviet but informative).
↑ Imperialism, the highest stage of capitalism

[1] Ferenc Feher (1991), "Soviet Marxism", in Tom Bottomore, A Dictionary of Marxist Thought . (Anti-Soviet but informative).

[2] Imperialism, the highest stage of capitalism

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[File:Marxism-leninism symbol.png|thumb|Image representing [[Karl Marx]], [[Friedrich Engels]] and [[Lenin|Vladimir Lenin]], the main contributors to Marxism–Leninism]]
+[[File:Marxism-leninism symbol.png|thumb|تصویر نشان دهنده ی [[کارل مارکس]]، [[فریدریش انگلس]] و [[ولادیمیر لنین]] به عنوان بنیان گذاران اصلی مارکسیسم-لنینیسم]]
-<onlyinclude>'''Marxism–Leninism''' is an ideological framework that originated in the application of [[Marxism|Marxist]] theory to [[revolution|revolutionary]] practice by [[Vladimir Lenin]] and the [[Communist Party of the Soviet Union]]. It is based on [[dialectical materialism]], the [[Historical materialism|materialist conception of history]], and [[Marxism|Marxist political economy]] including the Leninist conception of [[imperialism]].
+<onlyinclude>
-After the success of the [[October Revolution|Russian revolution in 1917]] and the establishment of the [[Union of Soviet Socialist Republics|Soviet Union]] in 1922, many [[Communist party|communist parties]] around the world began to adopt Marxism–Leninism as their political line, and Marxism–Leninism was the main theoretical framework which guided the [[Korean revolution|Korean]], [[Vietnamese revolution|Vietnamese]], [[Cuban Revolution|Cuban]], [[Laotian Civil War|Laotian]] and [[Chinese Revolution|Chinese]] revolutions as well as other successful national liberation and revolutionary movements in [[Africa]] and [[Asia]].
+مارکسیسم-لنینیسم چهارچوبی ایدئولوژیک است که از استفاده ی تئوری های [[کارل مارکس|مارکس]] در رویه [[انقلابی]] توسط [[ولادیمیر لنین]] و [[حزب کمونیست اتحاد شوروی]] منشاء می گیرد. این مرام بنیان گذاری شده بر [[ماده‌باوری دیالکتیکی]]، [[ماده‌باوری تاریخی]] و [[اقتصاد سیاسی مارکسیستی]] علاوه بر دیدگاه لنینیستی از [[استعمار]] و [[امپریالیسم]] است.
-Today, Marxism–Leninism is one of the theoretical foundations of governing [[communist parties]] in already existing socialist ([[Actually Existing Socialism|AES]]) states, including [[Communist Party of China|China]], [[Communist Party of Cuba|Cuba]], [[Workers' Party of Korea|Korea]], [[Lao People's Revolutionary Party|Laos]] and [[Communist Party of Vietnam|Vietnam]]. This is the political line of [[Communist parties|many communist parties]] waging [[class struggle]].</onlyinclude>
+پس از موفقیت [[انقلاب 1917 روسیه]] و بنیان گذاری [[جماهیر شوروی]] در سال 1922، بسیاری از [[احزاب کمونیستی]] از اقصی نقاط دنیا مارکسیسم-لنینیسم را به عنوان ایدئولوژی سیاسی اصلی خود اتخاذ کردند. من جمله انقلاب هایی که با چهارچوب مارکسیست-لنینیستی به ثمر رسیده اند انقلاب های [[کره]]، [[ویتنام]]، [[کوبا]]، [[لائوس]] و [[چین]] و همینطور برخی دیگر از جنبش های انقلابی، استقلال طلب و ملی گرایانه در آفریقا و آسیا می باشند.
-==Development==
+امروزه مارکسیسم-لنینیسم یکی از پایه های [[احزاب کمونیست]] در کشور های [[سوسیالیست فعلی]] از جمله [[چین]]، [[کوبا]]، [[کره]]، [[لائوس]] و [[ویتنام]] می باشند. این ایدئولوژی بسیاری از احزاب کمونیستی است که در حال [[مبارزه ی طبقاتی]] اند.</onlyinclude>
-=== Origin of the term ===
-In the 1920s, the term Marxism–Leninism was first formulated and defined by [[Joseph Stalin]] based on his synthesis of orthodox [[Marxism|Marxist theory]] and [[Leninism|Lenin's thought]].
-Lenin never used the terms "Leninism" or "Marxism–Leninism"; however, his ideas, which developed upon classical Marxist thought, were viewed by the [[Communist Party of the Soviet Union|Bolsheviks]] and many later communists as a major advance in Marxism.
+==توسعه==
-===Early texts===
+=== خاستگاه عبارت ===
-Major founding texts of Marxism–Leninism are Stalin's ''[[Library:The foundations of Leninism|The Foundations of Leninism]]'' (1924) and ''[http://www.marx2mao.com/Stalin/CQL26.html Concerning Questions of Leninism]'' (1926), these two are the most important texts from the compilation of ''[http://www.marx2mao.com/Stalin/POLtc.html Problems of Leninism]'', a compilation of texts written by Stalin that synthesize almost completely Marxism with Leninism; and ''[[Library:History of the Communist Party of the Soviet Union|The History of the Communist Party of the Soviet Union (Bolshevik)]]'', which was produced by a commission of the Central Committee of the CPSU in 1938.<ref>Ferenc Feher (1991), "Soviet Marxism", in Tom Bottomore, [https://comun.ourproject.org/documents/tom_b_dict/bottomore-a-dictionary-of-marxist-thought.pdf ''A Dictionary of Marxist Thought''] . (Anti-Soviet but informative).</ref>
+در دهه ی 1920 عبارت مارکسیسم-لنینیسم برای اولین بار توسط [[جوزف استالین]] بر اساس تلفیق [[تئوری مارکسیست]] و [[خط فکری لنین|خط فکری لنینیستی]] تعریف شد.
-== Characteristics ==
+لنین هیچگاه از عبات "لنینیسم" یا "مارکسیسم-لنینیسم" استفاده نکرد. لیکلن ایده های او که با توسعه دادن بر پایه های تئوری های کلاسیک مارکسیستی شکل گرفته بود، توسط [[حزب کمونیست اتحاد شوروی|بولشاویک ها]] و بسیاری کمونیست ها پس از ایشان به عنوان پیشرفتی چشمگیر تلقی شد.
-=== Dialectical and historical materialism ===
+===متون اولیه===
-{{Main article|Dialectical materialism}}
+متون اصلی که مارکسیسم-لنینیسم را تأسیس میکنند نوشته های استالین در ''(1924)'' ''[https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/1924/foundations-leninism/index.htm مبانی لنینیسم]'' و [http://www.marx2mao.com/Stalin/CQL26.html ''Concerning Questions of Leninism''] ''(1926)'' هستند که مهمترین بخش های مجموعه ی ''[https://lib1.ut.ac.ir:8443/site/catalogue/1195322 مسائل لنینیسم]'' را تشکیل می دهند. این مجموعه ی نوشته توسط استالین بطور تقریباً کامل مارکسیسم و لنینیسم را تلفیق میکند. همینطور [http://toufan.org/Ketabkhaneh/tarikhb%20belshovik%201.p ''تاریخ حزب کمونیست اتحاد شوروی بلشویکی'']  که توسط کمیسیون کمیته ی مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی در سال 1938 تنظیم شد.<ref>Ferenc Feher (1991), "Soviet Marxism", in Tom Bottomore, [https://comun.ourproject.org/documents/tom_b_dict/bottomore-a-dictionary-of-marxist-thought.pdf ''A Dictionary of Marxist Thought''] . (Anti-Soviet but informative).</ref>
-By virtue of being a Marxist ideology, Marxism–Leninism concurs with the core Marxist tenets of [[dialectical materialism]]. Dialectical materialism serves as an essential form of analysis for any Marxist ideology and thus is a core component of Marxism–Leninism.
-=== Critique of imperialism ===
+== خصوصیات ==
-{{Main article|Imperialism}}
-Imperialism as seen and described by Lenin is the highest stage of [[capitalism]],<ref>[[Library:Imperialism, the highest stage of capitalism|Imperialism, the highest stage of capitalism]]</ref>
-involving the domination of the economy by [[monopoly capital|monopolies]] and the [[export of capital]] as the principal form of [[exploitation]] and [[capital accumulation|accumulation]] engaged in by the leading capitalist countries.
-[[Imperialism]] in the Leninist sense is essentially limited to the capitalist era.
-Imperialism entails savage competition between the leading capitalist countries for colonies and spheres of influence, culminating in imperialist wars (such as the First World War, which Lenin witnessed).
+=== مادی گرایی تاریخی و دیالکتیکی ===
+{{Main article|مادی گرایی دیالکتیکی}}
+به موجب ایدئولوژی مارکسیستی بودن، مارکسیسم-لنینیسم با پایه های [[مادی گرایی دیالکتیکی]] مارکسیسم تطابق دارد. مادی گرایی دیالکتیکی یکی از اصولی ترین ابزار بررسی در مارکسیسم هست و به همین خاطر از بخش های بنیادین مارکسیسم-لنینیسم محسوب می شود.
-=== Party organization principles ===
+=== نقد امپریالیسم ===
-{{Main article|Democratic centralism}}
+{{Main article|امپریالیسم}}
-Marxist–Leninist parties usually adhere to the principle of [[democratic centralism]] which involves free debate within the party and democratic development of party policies by the party members and their elected committees and leaders, but strict adherence by party members to those policies once the policies have been chosen.
+امپریالیسم یا نظام سلطه گری با توجه به توصیف لنین، بالاترین مرحله ی [[سرمایه‌داری|نظام سرمایه داری]] می باشد<ref>[[کتابخانه:Imperialism, the highest stage of capitalism|Imperialism, the highest stage of capitalism]]</ref> که سلطه گری بر اقتصاد را توسط [[انحصارگرایی]] و [[صدور سرمایه]] به عنوان مهمترین اصول [[استثمار]] و [[انباشتگی]] از جانب کشور های سرمایه دار پیشتاز در دست می گیرد. [[امپریالیسم|نظام سلطه گری]] از دیدگاه لنینیستی منحصر به دوران سرمایه داری می باشد.
-=== Strategy and tactics of revolution ===
+نظام سلطه گری باعث رقابت بی رحمانه ای بین کشوران پیشتاز سرمایه داری برای افزایش مستعمرات و حوزه های تحت نفوذ خود می شود که در نهایت به جنگ های سلطه گرانه ختم می گردد. (برای مثال جنگ جهانی اول که لنین آن را شاهد بود)
-{{Main article|Revolution}}
-Marxist–Leninists hold that successful revolutions involve more than spontaneous, elemental action by the masses but require a [[vanguard party]] to provide them theoretical guidance and, in the revolutionary moment, tactical leadership. The vanguard (communist) party is based on full-time revolutionaries and is a repository of revolutionary experience.
-=== Theory and practice of the dictatorship of the proletariat ===
+=== اصول سازماندهی حزبی ===
-{{Main article|Dictatorship of the proletariat}}
+{{Main article|دموکراسی مرکزمحور}}
-Marxist–Leninists adhere to Marx's two-stages model of communism, involving an initial, "lower" stage, often termed "[[socialism]]", which is transitional between capitalism and "higher" stage [[communism]] in which the state, money, and other vestiges of capitalism and class society no longer exist. In the lower stage a state, controlled by the [[proletariat]], remains necessary to defend against [[Counterrevolution|counter-revolution]] and to guide society away from capitalistic behaviors and toward cooperation and the "free association of the producers" which characterize true or higher-stage communism. The lower stage is also known as the ''dictatorship of the proletariat'' since it involves control of society by the proletariat.
+احزاب مارکسیست-لنینیستی اصولا پیرو قاعده ی [[دموکراسی مرکزمحور]] هستند. این قاعده به معنای گفتگوی آزاد و توسعه ی دموکراتیک درون حزبی سیاست های حزب توسط کمیته ها و رهبران منتخب حزب است که در آن واحد پیروی مطلق اعضای حزب پس از تایید سیاست های حزبی را می طلبد.
-Belief in the necessity of the dictatorship of the proletariat distinguishes Marxism–Leninism from more [[anarchism|anarchistic]] tendencies within social liberation theory.
+=== استراتژی و تاکتیک های انقلاب ===
+{{Main article|انقلاب}}
+مارکسیست-لنینیست ها بر این عقیده اند که انقلاب های موفق تنها با عناصر خودجوش مردمی به نتیجه نمی رسند و نیاز به [[حزب پیشتاز]] دارند که با راهنمایی علمی و نظری در جنبش انقلابی به همراه رهبری تدبیرانه این جریان را به ثمره برساند. حزب پیشتاز (حزب کمونیست) متشکل از انقلابیونی تمام وقت می باشد که مخزنی از دانش و تجربه ی انقلابی هستند.
-==Classification==
+=== دیکتاتوری کارپیشگان در تئوری و در عمل ===
-The term Marxism–Leninism generally includes parties which took the [[Russian revolution|Russian Revolution of 1917]] as foundational, while other socialist formations, usually those are [[Opportunism|opportunist]] and reject the Russian Revolution including but not limited to [[libertarian socialism]], [[eurocommunism]], [[Austro-Marxism]], [[Bernsteinianism]], [[syndicalism]], [[Anarcho-communism]], [[Daniel De Leon|DeLeonism]], and [[social democracy]].
+{{Main article|دیکتاتوری کارپیشگان}}
+مارکسیست-لنینیست ها پیرو الگوی دو مرحله ای [[کمونسیم|کمونیسم]] هستند. مرحله ی پایه ای یا همان "[[سوسیالیسم]]" که وهله ای است انتقالی بین نظام سرمایه داری و مرحله ی عالی کمونیسم که در آن، پول و بقیه ی ویژگی های مخصوص سرمایه داری دیگر وجود ندارند. در مرحله ی پایه ای هنوز نیاز به دولتی، که توسط کارپیشگان اداره میشود، وجود دارد تا از انقلاب در مقابل عناصر [[ضد انقلابی]] دفاع کرده و جامعه را با راهنمایی خود از کردار سرمایه داری محور دور کرده و به سوی همکاری و "انجمن آزاد تولیدکنندگان" سوق دهند که تعیین کننده ی مرحله ی عالی کمونیسم می باشند. مرحله ی پایه ای را ''دیکتاتوری کارپیشگان'' نیز می نامند.
-== See also ==
+باور بر نیاز وجود دیکتاتوری کارپیشگان، مارکسیسم لنینیسم را از گرایش های [[آنارشیسم|آنارشیستی]] برخی از تئوری های رهایی اجتماعی متمایز میکند.
-* [[Marxism-Leninism-Maoism|Marxism–Leninism–Maoism]]
+==طبقه بندی==
-* [[Hoxhaism]]
+مارکسیسم لنینیسم به طور کلی احزابی را شامل میشود که [[انقلاب 1917 روسیه]] را بنیادین در نظر میگیرند در حالی که بقیه ی تشکیلات سوسیالیستی معمولاً فرصت طلبانه بوده و انقلاب روسیه را نمی پذیرند. بخشی از تشکیلات بدین ترتیب هستند: '''[[سوسیالیسم آنارشیست]]، [[کمونیسم اروپایی]]، [[آسترومارکسیسم]]، [[برنشتاینیسم]]، [[سندیکالیسم]]، [[دی لئونیسم]] و [[سوسیال دموکراسی]].'''
-* [[Anti-revisionism]]
-* [[Quotes:Marxism–Leninism|Quotes on Marxism–Leninism]]
-== References ==
+== مقاله های مرتبط ==
+* [[مارکسیسم–لنینیسم–مائوئیسم]]
+* [[Hoxhaism|خوجه‌ایسم]]
+* [[ضد تجدید نظری]]
+* [[نقل قول‌ها:مارکسیسم-لنینیسم|نقل قول های مارکسیسم-لنینیسم]]
+== منابع ==
 <references/>
 [[Category:Marxism]] [[Category:Communism]]